به گزارش تحریریه، جهانگیری روز چهارشنبه ۲۳ تیر طی سخنانی در یک «مراسم تجلیل» گفت که «فکر نمی‌کردیم حتی هند نیز از ایران نفت نخرد و مابه ازایی ندهد و حتی روسیه و برخی کشورهای همسایه که برای استقلال کشور آنها از خون فرزندان خود گذشتیم نیز چنین اقداماتی انجام دادند و ما در این جنگ اقتصادی تنها بودیم و مقابله به مثل نیز نکردیم.»

بماند اینکه دولت طی هشت سال گذشته در مسائل داخلی و خارجی بسیار پراشتباه عمل کرد؛ دولت روحانی فکر نمی کرد که ترامپ وارد کاخ سفید شود و سپس برجام را ترک کند که این اتفاق افتاد. البته این وظیفه دولت و ژنرال های بی ستاره دستگاه دیپلماسی روحانی بود که از قبل باید برای همه سناریوها برنامه طراحی می کرد. همچنین تصور دولتمردان این بود که صادرات نفت همیشه ادامه خواهد یافت که این محاسبات اشتباه از آب درآمد. ارزیابی دولت از رویکرد اروپا و همکاری تروئیکا با تهران برای دور زدن تحریم های ترامپ نیز اشتباه بود و آنها در کنار آمریکا ایستادند. ضمن اینکه برخلاف تصور دولت ایران، بایدن بعد از پیروزی به توافق بازنگشت و همان مسیر ترامپ را پیمود؛ همه این امور در کنار اشتباهات محاسباتی دیگری از این دست حکایت از رفتار غیرمنطقی و ضدمنافع ملی دولت های یازدهم و دوازدهم دارد.

اما سوال اینجاست که انتقاد آشکار جهانگیری از نقش روسیه در برجام آن هم در زمانی که تنها چند روز به پایان دولت باقی است با چه اهدافی صورت می گیرد؟ آیا معاون اول رئیس جمهوری که 8 سال تمام بر این کرسی تکیه زده برای گفتن این ادعاها وقت کافی نداشت؟

حتی ظریف که سکاندار وزارت امور خارجه است تا کنون آشکارا از روسیه انتقاد نکرده و فایل صوتی وی که پنجم اردیبهشت انتشار یافت نیز محرمانه و غیرقابل انتشار بود.

وزیر امور خارجه در گزارشی که اخیرا به مجلس ارایه کرده، سیاسی کاری های داخلی را یکی از مهمترین موانع اجرای برجام برشمرده و نوشته است «اگر با خوش خیالی، دوستان دوران سختی را در سراب طمع سرازیر شدن شرکت های غربی از خود نرنجانده بودیم، هم دوستانمان سرخورده نمیشدند و در دوران سختی رهایمان نمی کردند و هم ترامپ با مانع جدی مواجه میشد!»

این خود اعترافی تلخ از اشتباه بزرگ دولتمردان در نگاه صرف به غرب و پشت کردن به دوستان دیرینه شرقی است.

از نگاه ناظران، دولتمردان در دوره ای که مذاکرات هسته ای وین جریان داشت از بیان این گونه نظرات اجتناب می کردند، حال که ادامه گفت وگوها به دولت رئیسی محول شده بی اعتنا به منافع ملی به اظهارنظر در این زمینه می پردازند. بی تردید ادامه این گونه اظهارنظرها می تواند راه رسیدن به توافق را دشوارتر سازد.

اظهارات دولتمردان از جمله شخص جهانگیری در مورد ذخایر ارزی و طلای کشور نیز از تناقض گویی و در عین حال برنامه هدفمند برای تحت فشار قرار گرفتن دولت بعدی نشان دارد.

کاهش درآمدهای ناشی از صادرات نفتی و غیرنفتی سبب شد که دولت روحانی بخشی از نیازهای مالی خود را با استفاده از فروش اوراق قرضه تامین کند. به طوری که بنابر اعلام مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، میزان فروش اوراق قرضه در سال های اخیر افزایش یافته است. با این حال، جهانگیری روز مدعی شد در حال حاضر «حجم ذخایر اسکناس و طلای بانک مرکزی در تاریخ ایران بی سابقه است.»

جهانگیری توضیح نداد چرا با وجود بی سابقه بودن «حجم ذخایر اسکناس و طلای بانک مرکزی» پول ملی ایران نتوانسته است ارزش از دست رفته خود در سال های اخیر را در برابر ارزهای معتبر جبران کند و یا اینکه چرا دولت دچار کسری بودجه شده و در بازار سرمایه یعنی بورس اوراق بهادار تهران دستکاری کرده است.

جهانگیری در حالی گفته دولت ابراهیم رئیسی «بی سابقه ترین مجموع ذخایر ارزی و طلای کشور را» در اختیار خواهد داشت، که این بازی برای مردم ایران نخ نما شده است. آنها زمان تحویل گرفتن دولت از احمدی نژاد بر طبل «خزانه خالی» می کوبند و زمان واگذاری دولت «خزانه پر» را علم می کنند. 

حسن روحانی در گزارش صد روزه ابتدای دولت خود و در آستانه مذاکرات ژنو در سال ۹۲، ادعا کرد که بدهکارترین دولت را تحویل گرفتیم و با خزانه خالی مواجه بودیم؛ مساله ای که بعدها توسط نهادهای ناظر رد شد و به تازگی غضنفری وزیر دولت احمدی نژاد در صدا و سیما بر دروغ بودن این ادعا تصریح کرد و از تزویر دولت امید پرده برداشت.

اکنون همه از دروغ بودن ادعای ابتدایی حسن روحانی از خالی بودن خزانه باخبر هستند اما نکته تاسف برانگیز و حتی شبهه آور این است که دولت درست در زمان مذاکرات هسته ای بر خالی بودن انبارها، نبودن پشتوانه ارزی و بسیاری از کمبودها تاکید می کرد تا بر نظام و مردم فشار بیاورد تا در هر شرایطی به یک توافق رضایت دهند و در طرف مقابل غربی ها هم بر فشار خود علیه ایران بیفزایند.

حال چه شده که هنگام تحویل دولت به یکباره خزانه پر و ذخایر ارزی و طلای کشور بی سابقه افزایش می یابد؟ اظهارنظرهایی اینچنینی افزون بر این که از تناقض گویی دولتمردان در روزهای پایانی دولت نشان دارد، یک بازی خطرناک علیه منافع ملی و گرا به غرب در آستانه دور هفتم مذاکرات وین است که در دولت رئیسی برگزار خواهد شد. بی تردید طرف غربی پشت میز مذاکره از این بازی سیاسی داخلی برای گرفتن امتیازات بیشتر از تهران بهره خواهد گرفت.

پایان/